Του Αθανάσιου Πίτατζη και Σωτήρη Καμενόπουλου
Στο σημερινό μας άρθρο θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε πως ο ορυκτός πλούτος μπορεί σε κάποιο βαθμό σίγουρα να βοηθήσει την χώρα μας και να ανοίξει νέους ορίζοντες ανάπτυξης για τους νέους ανθρώπους.
Στο πρώτο κομμάτι θα εξηγήσουμε πως η ενεργειακή μεταρρύθμιση στο Μεξικό που έχει αρχίσει να εφαρμόζεται από φέτος μπορεί να επηρεάσει τον τομέα των υδρογονανθράκων του Μεξικού. Στο επόμενο κομμάτι του άρθρου θα αναφερθούμε στις Σπάνιες Γαίες και πως το παράδειγμα της Σουηδίας μπορεί να μας διδάξει στην Ελλάδα ότι όταν το Κράτος συνεργάζεται με τις τοπικές κοινωνίες και τις εταιρείες εξόρυξης με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη και τον σεβασμό του περιβάλλοντος τότε μπορούν οι πολίτες να απολαύσουν τα οφέλη εκμετάλλευσης και ανάπτυξης του ορυκτού πλούτου. Στο τελευταίο κομμάτι θα αναφέρουμε ένα τελικό συμπέρασμα από τα παραδείγματα του Μεξικού και της Σουηδίας που πρέπει να αποκομίσει η Ελλάδα.
Ενεργειακή Μεταρρύθμιση στο Μεξικό
Στα τέλη του 2013 η Μεξικάνικη κυβέρνηση μετά από μεγάλο αγώνα κατάφερε να περάσει από το Μεξικανικό Κογκρέσο την νομοθεσία για την ενεργειακή μεταρρύθμιση της βιομηχανίας των υδρογονανθράκων της χώρας. Αυτή η νομοθεσία μετέβαλε την απαγόρευση του 1938 σχετικά με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στον τομέα ενέργειας του Μεξικού . Οι μεταρρυθμίσεις αυτές, που τελειώνουν το 75-έτος μονοπώλιο της Petroleos Mexicanos (Pemex) και επιτρέπουν μεγαλύτερες ξένες επενδύσεις, είναι η πρώτη προσπάθεια που περιλαμβάνει συνταγματική αλλαγή, και υπόσχεται να αντιμετωπίσει πολλές από τις προκλήσεις που έχουν οδηγήσει σε μια δεκαετία όπου η παραγωγή πετρελαίου στο Μεξικό μειώνεται χρόνο με το χρόνο. (παρατηρήστε το διάγραμμα παρακάτω) [1]
Πέρυσι, το Μεξικό παρήγαγε 2,90 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα (bbl / d) του συνόλου των υγρών, συνεχίζοντας την πτώση από την κορυφή των 3.850.000 βαρέλια / ημέρα το 2004. Το αργό πετρέλαιο είναι το πιο σημαντικό στοιχείο της παραγωγής υγρών καυσίμων του Μεξικού, η οποία αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 85% της παραγωγής κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Προκαταρκτικές εκτιμήσεις δείχνουν τον Απρίλιο 2014 η παραγωγή του αργού πετρελαίου ήταν περίπου 2,5 εκατομμύρια βαρέλια / ημέρα, το χαμηλότερο μηνιαίο μέσο όρο από το 1995.
[1]Οι νέες μεταρρυθμίσεις περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
- Δημιουργία τεσσάρων μοντέλων συμβάσεων για παραγωγή και εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου και , συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών, κατανομής της παραγωγής, των κερδών και τις άδειες.
- Δίνει στην Pemex (κρατική εταιρεία πετρελαίου του Μεξικού) την προτεραιότητα πρώτης προτίμησης για την ανάπτυξη των πόρων του Μεξικού πριν οι ιδιωτικές εταιρείες αρχίζουν γύρους υποβολής προσφορών. Επίσης σε αυτήν την ρύθμιση η Pemex μπορεί να παράσχει οικονομική και τεχνική σχέδια για την ανάπτυξη των πόρων αυτών εντός τριών ετών.
- Δίνει την ρυθμιστική αρχή πάνω στους τομείς του πετρελαίου και του φυσικού αερίου προς την Ρυθμιστική Επιτροπή Ενέργειας, την γραμματέας της ενέργειας, καθώς και την Εθνική Επιτροπή υδρογονανθράκων, και επίσης επιδιώκει να δημιουργήσει το νέο Εθνικό Οργανισμό Βιομηχανικής Ασφάλειας και Προστασίας του Περιβάλλοντος.
- Η Pemex πρέπει να παραμείνει ως κρατική, αλλά με περισσότερη διοικητική και δημοσιονομική αυτονομία, που θα επιτρέψει στην εταιρεία να ανταγωνιστεί τις προσφορές με άλλες επιχειρήσεις σε νέα έργα.
- Καθιέρωση του Μεξικού Ταμείο των Πετρελαίων για τη διαχείριση των πληρωμών των συμβάσεων και τα έσοδα από το πετρέλαιο. [1]
Οι δύο τελευταίες μεταρρυθμίσεις θα μπορούσανε να έχουνε σαν παράδειγμα το παράδειγμα της Νορβηγίας. (βλέπε εδώ σχετικό άρθρο:http://energypress.gr/news/gnomi/Norbhgia-h-hwra-twn-petrelaiwn-Ellada-h-epomenh-Norbhgia-toy-Notoy )
Η Ενεργειακή μεταρρύθμιση θα μπορούσε να αυξήσει μακροπρόθεσμα την παραγωγήπετρελαίου του Μεξικού κατά 75%Η εκτίμηση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ενέργειας (EIA) για την μελλοντική παραγωγή πετρελαίου προέβλεπε το 2013 ότι η παραγωγή του Μεξικού θα συνεχίσει να μειώνεται από 3,0 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα (MMbbl / d) σε 2.010 έως 1,8 MMbbl / d το 2025 και στη συνέχεια θα αγωνιζότανε να παραμείνει στα επίπεδα των 2,0 έως 2,1 MMbbl / d με το 2040.
Όμως μετά την εισαγωγή των μεταρρυθμίσεων από την Μεξικανική κυβέρνηση η εκτίμηση της EIA to 2014 άλλαξε δραματικά και πλέον προβλέπει ότι η παραγωγή του Μεξικού θα μπορούσε να σταθεροποιηθεί στο 2,9 MMbbl / d μέχρι το 2020 και στη συνέχεια να αυξηθεί σε 3,7 MMbbl / d από το 2040, περίπου 75% υψηλότερες σε σχέση με τις προοπτικές του περασμένου έτους. Οι πραγματικές επιδόσεις μπορεί να εξακολουθούν να διαφέρουν σημαντικά από αυτές τις προβλέψεις, λόγω της μελλοντικής επιτυχίας των μεταρρυθμίσεων, των πόρων και των τεχνολογικών εξελίξεων, καθώς και των διεθνών τιμών στην αγορά πετρελαίου. (παρατηρήστε το σχεδιάγραμμα παρακάτω) [2]
Στο πρώτο κομμάτι θα εξηγήσουμε πως η ενεργειακή μεταρρύθμιση στο Μεξικό που έχει αρχίσει να εφαρμόζεται από φέτος μπορεί να επηρεάσει τον τομέα των υδρογονανθράκων του Μεξικού. Στο επόμενο κομμάτι του άρθρου θα αναφερθούμε στις Σπάνιες Γαίες και πως το παράδειγμα της Σουηδίας μπορεί να μας διδάξει στην Ελλάδα ότι όταν το Κράτος συνεργάζεται με τις τοπικές κοινωνίες και τις εταιρείες εξόρυξης με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη και τον σεβασμό του περιβάλλοντος τότε μπορούν οι πολίτες να απολαύσουν τα οφέλη εκμετάλλευσης και ανάπτυξης του ορυκτού πλούτου. Στο τελευταίο κομμάτι θα αναφέρουμε ένα τελικό συμπέρασμα από τα παραδείγματα του Μεξικού και της Σουηδίας που πρέπει να αποκομίσει η Ελλάδα.
Ενεργειακή Μεταρρύθμιση στο Μεξικό
Στα τέλη του 2013 η Μεξικάνικη κυβέρνηση μετά από μεγάλο αγώνα κατάφερε να περάσει από το Μεξικανικό Κογκρέσο την νομοθεσία για την ενεργειακή μεταρρύθμιση της βιομηχανίας των υδρογονανθράκων της χώρας. Αυτή η νομοθεσία μετέβαλε την απαγόρευση του 1938 σχετικά με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στον τομέα ενέργειας του Μεξικού . Οι μεταρρυθμίσεις αυτές, που τελειώνουν το 75-έτος μονοπώλιο της Petroleos Mexicanos (Pemex) και επιτρέπουν μεγαλύτερες ξένες επενδύσεις, είναι η πρώτη προσπάθεια που περιλαμβάνει συνταγματική αλλαγή, και υπόσχεται να αντιμετωπίσει πολλές από τις προκλήσεις που έχουν οδηγήσει σε μια δεκαετία όπου η παραγωγή πετρελαίου στο Μεξικό μειώνεται χρόνο με το χρόνο. (παρατηρήστε το διάγραμμα παρακάτω) [1]
Πέρυσι, το Μεξικό παρήγαγε 2,90 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα (bbl / d) του συνόλου των υγρών, συνεχίζοντας την πτώση από την κορυφή των 3.850.000 βαρέλια / ημέρα το 2004. Το αργό πετρέλαιο είναι το πιο σημαντικό στοιχείο της παραγωγής υγρών καυσίμων του Μεξικού, η οποία αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 85% της παραγωγής κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Προκαταρκτικές εκτιμήσεις δείχνουν τον Απρίλιο 2014 η παραγωγή του αργού πετρελαίου ήταν περίπου 2,5 εκατομμύρια βαρέλια / ημέρα, το χαμηλότερο μηνιαίο μέσο όρο από το 1995.
[1]Οι νέες μεταρρυθμίσεις περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
- Δημιουργία τεσσάρων μοντέλων συμβάσεων για παραγωγή και εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου και , συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών, κατανομής της παραγωγής, των κερδών και τις άδειες.
- Δίνει στην Pemex (κρατική εταιρεία πετρελαίου του Μεξικού) την προτεραιότητα πρώτης προτίμησης για την ανάπτυξη των πόρων του Μεξικού πριν οι ιδιωτικές εταιρείες αρχίζουν γύρους υποβολής προσφορών. Επίσης σε αυτήν την ρύθμιση η Pemex μπορεί να παράσχει οικονομική και τεχνική σχέδια για την ανάπτυξη των πόρων αυτών εντός τριών ετών.
- Δίνει την ρυθμιστική αρχή πάνω στους τομείς του πετρελαίου και του φυσικού αερίου προς την Ρυθμιστική Επιτροπή Ενέργειας, την γραμματέας της ενέργειας, καθώς και την Εθνική Επιτροπή υδρογονανθράκων, και επίσης επιδιώκει να δημιουργήσει το νέο Εθνικό Οργανισμό Βιομηχανικής Ασφάλειας και Προστασίας του Περιβάλλοντος.
- Η Pemex πρέπει να παραμείνει ως κρατική, αλλά με περισσότερη διοικητική και δημοσιονομική αυτονομία, που θα επιτρέψει στην εταιρεία να ανταγωνιστεί τις προσφορές με άλλες επιχειρήσεις σε νέα έργα.
- Καθιέρωση του Μεξικού Ταμείο των Πετρελαίων για τη διαχείριση των πληρωμών των συμβάσεων και τα έσοδα από το πετρέλαιο. [1]
Οι δύο τελευταίες μεταρρυθμίσεις θα μπορούσανε να έχουνε σαν παράδειγμα το παράδειγμα της Νορβηγίας. (βλέπε εδώ σχετικό άρθρο:http://energypress.gr/news/gnomi/Norbhgia-h-hwra-twn-petrelaiwn-Ellada-h-epomenh-Norbhgia-toy-Notoy )
Η Ενεργειακή μεταρρύθμιση θα μπορούσε να αυξήσει μακροπρόθεσμα την παραγωγήπετρελαίου του Μεξικού κατά 75%Η εκτίμηση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ενέργειας (EIA) για την μελλοντική παραγωγή πετρελαίου προέβλεπε το 2013 ότι η παραγωγή του Μεξικού θα συνεχίσει να μειώνεται από 3,0 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα (MMbbl / d) σε 2.010 έως 1,8 MMbbl / d το 2025 και στη συνέχεια θα αγωνιζότανε να παραμείνει στα επίπεδα των 2,0 έως 2,1 MMbbl / d με το 2040.
Όμως μετά την εισαγωγή των μεταρρυθμίσεων από την Μεξικανική κυβέρνηση η εκτίμηση της EIA to 2014 άλλαξε δραματικά και πλέον προβλέπει ότι η παραγωγή του Μεξικού θα μπορούσε να σταθεροποιηθεί στο 2,9 MMbbl / d μέχρι το 2020 και στη συνέχεια να αυξηθεί σε 3,7 MMbbl / d από το 2040, περίπου 75% υψηλότερες σε σχέση με τις προοπτικές του περασμένου έτους. Οι πραγματικές επιδόσεις μπορεί να εξακολουθούν να διαφέρουν σημαντικά από αυτές τις προβλέψεις, λόγω της μελλοντικής επιτυχίας των μεταρρυθμίσεων, των πόρων και των τεχνολογικών εξελίξεων, καθώς και των διεθνών τιμών στην αγορά πετρελαίου. (παρατηρήστε το σχεδιάγραμμα παρακάτω) [2]
Από το 2008, η δομή των συμβάσεων για κάθε ιδιωτική εταιρεία που συνεργάζεται με τηνPemex ήταν μια σύμβαση παροχής υπηρεσιών που βασιζότανε στην απόδοση, η οποία προσφέρει οικονομικά κίνητρα σε ιδιώτες εργολάβους που εργάζονται στον τομέα της ενέργειας του Μεξικού. Κίνητρα δόθηκαν σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως όταν ένα έργο έχει ολοκληρωθεί πριν από το χρονοδιάγραμμα, όταν η Pemex αποκομίζει οφέλη από τη χρήση της νέας τεχνολογίας που παρέχονται από τον ανάδοχο, ή όταν ο ανάδοχος είναι πιο επιτυχής από ό, τι αναμενόταν αρχικά. Οι συμβάσεις αυτές περιλαμβάνουν επίσης ποινές για την περιβαλλοντική αμέλεια ή παράλειψη να εκπληρώσει τις συμβατικές του υποχρεώσεις. [2]
Η νομοθεσία του Μεξικού εισήγαγε τρία νέα είδη συμβάσεων που θα παρέχει περισσότερες ευκαιρίες για τις ξένες επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας της:
- Συμβάσεις συμμετοχής στα κέρδη επιτρέπουν στις εταιρείες να λάβουν ένα ποσοστό από τα κέρδη που προκύπτουν από την ανάπτυξη του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Ενώ οι εταιρείες που εισέρχονται σε αυτές τις συμβάσεις δεν θα έχουν τους πόρους που αναπτύσσονται, θα είναι δυνατόν να περιλαμβάνουν τα έσοδα από μέρους τους των εκτιμώμενων μελλοντικών κερδών.
- Συμβάσεων κατανομής της παραγωγής επιτρέπουν στις εταιρείες να κατέχουν τον τίτλο σε ένα ποσοστό του όγκου των πόρων που παράγονται.
- Άδειες που επιτρέπουν στις συμμετέχουσες επιχειρήσεις να πληρωθούνε με τη μορφή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που εξάγεται από κάθε έργο.[2]
Τα συμπεράσματα τα οποία θα μπορούσαν να εξαχθούν από τα παραπάνω και τα οποία θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη στην περίπτωση της Ελλάδας είναι τα εξής:
- Η βιομηχανία του πετρελαίου είναι μια δυναμική βιομηχανία που απαιτεί για να είσαιανταγωνιστικός και να έχεις συνέχεια οικονομικά οφέλη σαν χώρα απαιτεί άμεσες ξένες επενδύσεις, συνεργασία των κρατικών εταιρειών με ιδιωτικές εταιρείες και η εισαγωγή νέου ρυθμιστικού πλαισίου όταν χρειάζεται από την μεριά του κράτους.
- Κάποιοι στην Ελλάδα εξαγγέλλουν την δημιουργία κρατικής εταιρείας πετρελαίων, θα πρέπει να τους προειδοποιήσουμε ότι η χρήση των εσόδων από τα πετρέλαια και το φυσικό αέριο για ικανοποίηση πελατειακών σχέσεων για ψηφοθηρικούς λόγους θα είναι καταστροφική για τη χώρα. Ας αναλογιστούμε την περίπτωση του Μεξικού, της Βενεζουέλας και του Ιράν, όπου έχουμε κρατικές εταιρείες πετρελαίων, αλόγιστη σπατάλη των εσόδων από τα πετρέλαια, μεγάλη εξάρτηση του κρατικού προϋπολογισμού από αυτά τα έσοδα, στασιμότητα η στην χειρότερη περίπτωση μείωση της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου και στο τέλος σε περίοδο χαμηλών τιμών όλα αυτά οδηγούνε το κράτος στα πρόθυρα χρεωκοπίας, βλέπε Ρωσία και Βενεζουέλα.
- Απαιτείται συνεχή συνεργασία του κράτους, της κοινωνίας αλλά και των εμπλεκόμενων εταιρειών.
Η νομοθεσία του Μεξικού εισήγαγε τρία νέα είδη συμβάσεων που θα παρέχει περισσότερες ευκαιρίες για τις ξένες επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας της:
- Συμβάσεις συμμετοχής στα κέρδη επιτρέπουν στις εταιρείες να λάβουν ένα ποσοστό από τα κέρδη που προκύπτουν από την ανάπτυξη του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Ενώ οι εταιρείες που εισέρχονται σε αυτές τις συμβάσεις δεν θα έχουν τους πόρους που αναπτύσσονται, θα είναι δυνατόν να περιλαμβάνουν τα έσοδα από μέρους τους των εκτιμώμενων μελλοντικών κερδών.
- Συμβάσεων κατανομής της παραγωγής επιτρέπουν στις εταιρείες να κατέχουν τον τίτλο σε ένα ποσοστό του όγκου των πόρων που παράγονται.
- Άδειες που επιτρέπουν στις συμμετέχουσες επιχειρήσεις να πληρωθούνε με τη μορφή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που εξάγεται από κάθε έργο.[2]
Τα συμπεράσματα τα οποία θα μπορούσαν να εξαχθούν από τα παραπάνω και τα οποία θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη στην περίπτωση της Ελλάδας είναι τα εξής:
- Η βιομηχανία του πετρελαίου είναι μια δυναμική βιομηχανία που απαιτεί για να είσαιανταγωνιστικός και να έχεις συνέχεια οικονομικά οφέλη σαν χώρα απαιτεί άμεσες ξένες επενδύσεις, συνεργασία των κρατικών εταιρειών με ιδιωτικές εταιρείες και η εισαγωγή νέου ρυθμιστικού πλαισίου όταν χρειάζεται από την μεριά του κράτους.
- Κάποιοι στην Ελλάδα εξαγγέλλουν την δημιουργία κρατικής εταιρείας πετρελαίων, θα πρέπει να τους προειδοποιήσουμε ότι η χρήση των εσόδων από τα πετρέλαια και το φυσικό αέριο για ικανοποίηση πελατειακών σχέσεων για ψηφοθηρικούς λόγους θα είναι καταστροφική για τη χώρα. Ας αναλογιστούμε την περίπτωση του Μεξικού, της Βενεζουέλας και του Ιράν, όπου έχουμε κρατικές εταιρείες πετρελαίων, αλόγιστη σπατάλη των εσόδων από τα πετρέλαια, μεγάλη εξάρτηση του κρατικού προϋπολογισμού από αυτά τα έσοδα, στασιμότητα η στην χειρότερη περίπτωση μείωση της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου και στο τέλος σε περίοδο χαμηλών τιμών όλα αυτά οδηγούνε το κράτος στα πρόθυρα χρεωκοπίας, βλέπε Ρωσία και Βενεζουέλα.
- Απαιτείται συνεχή συνεργασία του κράτους, της κοινωνίας αλλά και των εμπλεκόμενων εταιρειών.
Πηγή: http://www.stratfor.com/analysis/when-oil-prices-drop-some-countries-lose#axzz3N6s99IH2
Εκμετάλλευση Σπάνιων Γαιών στη Σουηδία
Η Σουηδία αποκαλείται το «σπίτι των σπάνιων γαιών» καθώς αυτές ανακαλύφθηκαν σε αυτή τη χώρα μεταξύ του 18ου και 19ου αιώνα. Π.χ. τo Ύτριο (Y), το Υτέρβιο (Yb), το Τέρβιο (Tb) και το Έρβιο (Er) ανακαλύφθηκαν στο ορυχείο Ytterby βόρεια της Στοκχόλμης. Στη Σουηδία υπάρχουν 10 περιοχές με αποθέματα/κοιτάσματα σπάνιων γαιών. Μία από αυτές είναι η Νοrra Karr στην οποία βρίσκεται ένα από τα πιο σημαντικά κοιτάσματα σπάνιων γαιών της Σουηδίας. H Norra Karr βρίσκεται περίπου 16 χιλιόμετρα βορειονατολικά της πόλης Granna. Η Granna είναι μια παραλίμνια πόλη: είναι χτισμένη στις όχθες της λίμνης Vattern, 2η σε μέγεθος λίμνη της Σουηδίας.
Εκμετάλλευση Σπάνιων Γαιών στη Σουηδία
Η Σουηδία αποκαλείται το «σπίτι των σπάνιων γαιών» καθώς αυτές ανακαλύφθηκαν σε αυτή τη χώρα μεταξύ του 18ου και 19ου αιώνα. Π.χ. τo Ύτριο (Y), το Υτέρβιο (Yb), το Τέρβιο (Tb) και το Έρβιο (Er) ανακαλύφθηκαν στο ορυχείο Ytterby βόρεια της Στοκχόλμης. Στη Σουηδία υπάρχουν 10 περιοχές με αποθέματα/κοιτάσματα σπάνιων γαιών. Μία από αυτές είναι η Νοrra Karr στην οποία βρίσκεται ένα από τα πιο σημαντικά κοιτάσματα σπάνιων γαιών της Σουηδίας. H Norra Karr βρίσκεται περίπου 16 χιλιόμετρα βορειονατολικά της πόλης Granna. Η Granna είναι μια παραλίμνια πόλη: είναι χτισμένη στις όχθες της λίμνης Vattern, 2η σε μέγεθος λίμνη της Σουηδίας.
Με λίγα λόγια, το κοίτασμα σπάνιων γαιών Norra Karr βρίσκεται κοντά σε πόλη, σε δασική περιοχή και κυρίως, κοντά σε λίμνη και ποτάμια. Δηλαδή, κοντά σε μία πανέμορφη και περιβαλλοντικά ευαίσθητη περιοχή. Το Μάιο του 2013 παραχωρήθηκε από τη Σουηδική κυβέρνηση 25ετή άδεια εξόρυξης-εκμετάλλευσης σπάνιων γαιών στο κοίτασμα Norra Karr με δυνατότητα αυτόματης 10ετούς επέκτασης/ανανέωσης της άδειας. Η άδεια παραχωρήθηκε από τις Σουηδικές αρχές έπειτα από ενδελεχή εξέταση όλων των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και
οικονομικών επιπτώσεων με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων μερών (stakeholders), και κυρίως των τοπικών κοινωνιών. Εξετάστηκαν οι πιθανές επιπτώσεις στη χλωρίδα και πανίδα της περιοχής, στην ποιότητα των νερών σε υπόγεια ρεύματα και στη λίμνη Vattern, και σε κοντινές περιοχέςαρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Η αδειοδότηση προέκυψε έπειτα από συνεχείς συναντήσεις/διάλογο της εταιρείας που ανέλαβε το έργο εξόρυξης με τις τοπικές κοινωνίες, και με συνεχή ανοικτή ενημέρωση από τις τοπικές και κυβερνητικές αρχές της Σουηδίας. Ως αποτέλεσμα, κανένα εμπόδιο δεν υψώθηκε από τις περιβαλλοντικά ευαίσθητες τοπικές κοινωνίες και αναγνωρίσθηκε η αξία του έργου από πλευράς Βιώσιμης Ανάπτυξης (Οικονομία, Περιβάλλον, Κοινωνία). Στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε δύο πράγματα: πρώτον, η Σουηδία έχει μία ισχυρή οικονομία της οποίας το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά περίπου 2% το 2014, και έχει ανεργία περίπου 7,9%: δηλαδή η κοινωνία της Σουηδίας, παρά το γεγονός ότι είναι ισχυρή οικονομικά δεν στύλωσε εμπόδια σε αυτό το εξορυκτικό έργο. Δεύτερον, να τονισθεί πως οι κοινωνίες/πολίτες της Σουηδίας και της Ελλάδας, όσο και αυτό μπορεί να προκαλεί έκπληξη, βρίσκονται πολύ κοντά στην αντίληψη περί προστασίας του περιβάλλοντος. Πιο συγκεκριμένα, σε παλαιότερη έρευνα/μέτρηση του Ευρωβαρόμετρου όσο αφορά την ευαισθησία των Ευρωπαίων πολιτών σε σχέση με το περιβάλλον, και στην ερώτηση «Πόσο σημαντικό είναι είναι για εσάς προσωπικά η προστασία του περιβάλλοντος;» οι Σουηδοί πολίτες σε ποσοστό 89% απάντησαν «Πολύ Σημαντικό» και κατατάχθηκαν δεύτεροι ακολουθούμενοι από τους Έλληνες με ποσοστό 88%! Δείτε τις μετρήσεις του Ευρωβαρόμετρου στην Εικόνα 1.
οικονομικών επιπτώσεων με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων μερών (stakeholders), και κυρίως των τοπικών κοινωνιών. Εξετάστηκαν οι πιθανές επιπτώσεις στη χλωρίδα και πανίδα της περιοχής, στην ποιότητα των νερών σε υπόγεια ρεύματα και στη λίμνη Vattern, και σε κοντινές περιοχέςαρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Η αδειοδότηση προέκυψε έπειτα από συνεχείς συναντήσεις/διάλογο της εταιρείας που ανέλαβε το έργο εξόρυξης με τις τοπικές κοινωνίες, και με συνεχή ανοικτή ενημέρωση από τις τοπικές και κυβερνητικές αρχές της Σουηδίας. Ως αποτέλεσμα, κανένα εμπόδιο δεν υψώθηκε από τις περιβαλλοντικά ευαίσθητες τοπικές κοινωνίες και αναγνωρίσθηκε η αξία του έργου από πλευράς Βιώσιμης Ανάπτυξης (Οικονομία, Περιβάλλον, Κοινωνία). Στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε δύο πράγματα: πρώτον, η Σουηδία έχει μία ισχυρή οικονομία της οποίας το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά περίπου 2% το 2014, και έχει ανεργία περίπου 7,9%: δηλαδή η κοινωνία της Σουηδίας, παρά το γεγονός ότι είναι ισχυρή οικονομικά δεν στύλωσε εμπόδια σε αυτό το εξορυκτικό έργο. Δεύτερον, να τονισθεί πως οι κοινωνίες/πολίτες της Σουηδίας και της Ελλάδας, όσο και αυτό μπορεί να προκαλεί έκπληξη, βρίσκονται πολύ κοντά στην αντίληψη περί προστασίας του περιβάλλοντος. Πιο συγκεκριμένα, σε παλαιότερη έρευνα/μέτρηση του Ευρωβαρόμετρου όσο αφορά την ευαισθησία των Ευρωπαίων πολιτών σε σχέση με το περιβάλλον, και στην ερώτηση «Πόσο σημαντικό είναι είναι για εσάς προσωπικά η προστασία του περιβάλλοντος;» οι Σουηδοί πολίτες σε ποσοστό 89% απάντησαν «Πολύ Σημαντικό» και κατατάχθηκαν δεύτεροι ακολουθούμενοι από τους Έλληνες με ποσοστό 88%! Δείτε τις μετρήσεις του Ευρωβαρόμετρου στην Εικόνα 1.
Τί συμπεραίνουμε από όλα τα παραπάνω; Το να επικαλούνται διαρκώς κάποιοι το κακό παράδειγμα της Κίνας όσο αφορά τη Βιώσιμη Ανάπτυξη εξορυκτικών έργων σπάνιων γαιών, και ειδικά στον τομέα του περιβάλλοντος, δεν αποτελεί απαραίτητα τον ορθότερο δρόμο. Στην Κίνα είναι γνωστό πως δεν εφαρμόζονται περιβαλλοντικά μέτρα και κανονισμοί προστασίας του περιβάλλοντος και των εργαζομένων. Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος για τον οποίο το περιβάλλον στην Κίνα έχει υποστεί μεγάλες καταστροφές. Θα ήταν πιο σοφό να χρησιμοποιείται το καλό παράδειγμα της Σουηδίας. Μία χώρα της οποίας οι κάτοικοι έχουν τις ίδιες περιβαλλοντικές ανησυχίες με τους Έλληνες. Μία χώρα η οποία παρά το γεγονός πως έχει πολύ ισχυρή οικονομία η κοινωνία της δεν υψώνει εμπόδια στην αξιοποίηση του ορυκτού της πλούτου. Μία χώρα, της οποίας οι περιβαλλοντικές οργανώσεις και άλλα εμπλεκόμενα μέρη δεν χρησιμοποιoύν ως μπαμπούλα το κακό παράδειγμα της Κίνας.
Τελικό Συμπέρασμα
Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι αναγκαίων μεταρρυθμίσεων και αλλαγής του παραγωγικού της μοντέλου. Το παλαιό μοντέλο ανάπτυξης το οποίο στηριζόταν κυρίως στην παροχή υπηρεσίων και στον τριτογενή τομέα δεν είναι βιώσιμο πια. Τα αποτελέσματα αυτού του αντι-παραγωγικού μοντέλου τα βιώνουμε σήμερα. Η ανάγκη αξιοποίησης των ορυκτών πόρων της χώρας μας θεωρείται αδιαπραγμάτευτο γεγονός. Η αξιοποίηση των ορυκτών πόρων πρέπει να γίνει με όρους βιώσιμης ανάπτυξης: με σεβασμό στην κοινωνία, στο περιβάλλον και με στόχο την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Θετικά παραδείγματα αξιοποίησης των ορυκτών πόρων υπάρχουν τόσο στις αναπτυσσόμενες όσο και στις ανεπτυγμένες χώρες. Η πολιτική βούληση θεωρείται απαραίτητη. Οποιοσδήποτε πολιτικός σχηματισμός πρόκειται να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας οφείλει να γνωρίζει αυτά τα θετικά παραδείγματα και να τα χρησιμοποιήσει προς όφελος όλων των πολιτών. Από τη Θράκη μέχρι την Κρήτη, και από το Ιόνιο μέχρι το Καστελλόριζο.
* Αθανάσιος Πίτατζης, Διπλωματούχος Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Μεταπτυχιακός φοιτητής 2014-2015 στο ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Καβάλα) στο Μεταπτυχιακό Τεχνολογίας Φυσικού Αερίου και Πετρελαίου (http://msc.petrotech.teikav.edu.gr/)
Σωτήρης Ν. Καμενόπουλος, Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης (M.Eng.), Υπ. Διδάκτωρ Πολυτεχνείου Κρήτης, Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων
[1] Μετάφραση και πληροφορίες από τα αγγλικά από το άρθρο Mexico’s energy reform seeks to reverse decline in oil production,http://www.eia.gov/todayinenergy/detail.cfm?id=16431#
[2] Μετάφραση και πληροφορίες από τα αγγλικά από το άρθρο Energy reform could increase Mexico’s long-term oil production by 75%,http://www.eia.gov/todayinenergy/detail.cfm?id=17691
Τελικό Συμπέρασμα
Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι αναγκαίων μεταρρυθμίσεων και αλλαγής του παραγωγικού της μοντέλου. Το παλαιό μοντέλο ανάπτυξης το οποίο στηριζόταν κυρίως στην παροχή υπηρεσίων και στον τριτογενή τομέα δεν είναι βιώσιμο πια. Τα αποτελέσματα αυτού του αντι-παραγωγικού μοντέλου τα βιώνουμε σήμερα. Η ανάγκη αξιοποίησης των ορυκτών πόρων της χώρας μας θεωρείται αδιαπραγμάτευτο γεγονός. Η αξιοποίηση των ορυκτών πόρων πρέπει να γίνει με όρους βιώσιμης ανάπτυξης: με σεβασμό στην κοινωνία, στο περιβάλλον και με στόχο την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Θετικά παραδείγματα αξιοποίησης των ορυκτών πόρων υπάρχουν τόσο στις αναπτυσσόμενες όσο και στις ανεπτυγμένες χώρες. Η πολιτική βούληση θεωρείται απαραίτητη. Οποιοσδήποτε πολιτικός σχηματισμός πρόκειται να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας οφείλει να γνωρίζει αυτά τα θετικά παραδείγματα και να τα χρησιμοποιήσει προς όφελος όλων των πολιτών. Από τη Θράκη μέχρι την Κρήτη, και από το Ιόνιο μέχρι το Καστελλόριζο.
* Αθανάσιος Πίτατζης, Διπλωματούχος Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Μεταπτυχιακός φοιτητής 2014-2015 στο ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Καβάλα) στο Μεταπτυχιακό Τεχνολογίας Φυσικού Αερίου και Πετρελαίου (http://msc.petrotech.teikav.edu.gr/)
Σωτήρης Ν. Καμενόπουλος, Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης (M.Eng.), Υπ. Διδάκτωρ Πολυτεχνείου Κρήτης, Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων
[1] Μετάφραση και πληροφορίες από τα αγγλικά από το άρθρο Mexico’s energy reform seeks to reverse decline in oil production,http://www.eia.gov/todayinenergy/detail.cfm?id=16431#
[2] Μετάφραση και πληροφορίες από τα αγγλικά από το άρθρο Energy reform could increase Mexico’s long-term oil production by 75%,http://www.eia.gov/todayinenergy/detail.cfm?id=17691
Δημοσιεύτηκε από την Ιστοσελίδα Capital την 1 Ιανουαρίου 2015, http://www.capital.gr/story/2192013
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου