Του Αθανάσιου Πίτατζη
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, συναντήθηκε με τους ομόλογους του από την Κύπρο και την Αίγυπτο, Νίκο Αναστασιάδη και Αμπντέλ Φατάχ ελ-Σίσι, σε μια συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις 29 Απριλίου 2015 στην Κύπρο. Τα κύρια θέματα που συζητήθηκαν ήταν η οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών μεταξύ των τριών κρατών, το ζήτημα της ασφάλειας στο θαλάσσιο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου και οι δυνατότητες συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας.
Όλα θέματα πολύ επίκαιρα, μια και ως γνωστόν, η τρέχουσα κατάσταση στη Λιβύη εγκυμονεί τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης της ευρύτερης περιοχής. Γεγονός το οποίο θα μπορούσε να αποδειχθεί καταστροφικό για τον εν εξελίξει τον δεύτερο διεθνή γύρο αδειοδότησης εξερεύνησης υδρογονανθράκων των 20 οικόπεδων στο Ιόνιο Πέλαγος και στη θάλασσα Νότιας Κρήτης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου, καθώς και τις πρόσφατες πολιτικές αλλαγές στην Ελλάδα, η αβεβαιότητα της Λιβύης θα προσθέσει ένα ακόμη παράγοντα τον οποίο αναπόφευκτα θα πρέπει να λάβουν υπ’ όψιν οι εταιρείες προτού αποφασίσουν να καταθέσουν προσφορές στο διαγωνισμό. Ιδιαίτερα, δεδομένου ότι αυτός ο παράγοντας αποτελεί ρίσκο σχετικά με την ασφάλεια των τυχών επενδύσεων στην περιοχή, γεγονός πολύ σημαντικό για όποιον επιθυμεί να αναπτύξει εγκαταστάσεις παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή.
Είναι προφανές ότι αν οι χώρες της Ανατολικής Μεσογείου θέλουν να ξεκλειδώσουν το δυναμικό της περιοχής ως εναλλακτική πηγή ενέργειας για την Ευρώπη, θα πρέπει να κάνουν πολύ σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της περιφερειακής συνεργασίας. Πρώτον, θα πρέπει να διασφαλίσουν την ευρύτερη την περιοχή με στρατιωτικές επιχειρήσεις οι οποίες θα έχουν σκοπό να καθησυχάσουν τις εταιρείες υδρογονανθράκων σχετικά με την ασφάλεια των επενδύσεων τους από τυχόν αποσταθεροποιητικούς παράγοντες. Η πολιτική αυτή μπορεί να υλοποιηθεί με τη δημιουργία μιας κοινής στρατιωτικής δύναμης με την σκοπό την μεριμνά για την ασφάλεια και την σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Με το επίπεδο των τιμών του πετρελαίου να έχει σταθεροποιηθεί μεταξύ των 55$ - 65$ ανά βαρέλι, οι προοπτικές για την εξόρυξη υδρογονανθράκων φαίνεται να είναι ιδιαίτερα δυσοίωνες για την Ανατολική Μεσόγειο. Η εξερεύνηση υδρογονανθράκων σε περιοχές βαθιών υδάτων είναι μια πολύ επικίνδυνη και δαπανηρή διαδικασία, με αποτέλεσμα η συνεργασία μεταξύ των εν δυνάμει παραγωγών να είναι απαραίτητη προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί το κόστος. Ας ελπίσουμε ότι αυτή η συνάντηση στην Κύπρο έχει στείλει το σωστό μήνυμα προς τη βιομηχανία, και ότι οι ανακοινώσεις που θα ακολουθήσουν θα στοχεύουν στην καθησύχαση των προβληματισμών του κλάδου για τους πολιτικούς κινδύνους της περιοχής.
Ωστόσο, στην εξίσωση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης η παραγωγή φυσικού αερίου θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο περίπλοκη από ότι αναμενόταν. Οι συζητήσεις σχετικά με την κατασκευή του Turk Stream, όπως και ή πιθανότητα περαιτέρω όγκων φυσικού αερίου από τη Μέση Ανατολή να βρουν τον δρόμο τους προς τις Ευρωπαϊκές αγορές μέσω του Νότιου διαδρόμου (αγωγοί φυσικού αερίου TANAP – TAP), μπορούν επίσης να προσθέσουν επιπλοκές σε αυτήν της εικόνα. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι οποιαδήποτε παραγωγή από τα υπεράκτια κοιτάσματα της περιοχής, θα πρέπει να ανταγωνιστούν τους όγκους αυτούς που προέρχονται από γεωτρήσεις με χαμηλότερο κόστος παραγωγής, όπου ακόμα και προσθέτοντας το κόστος μεταφοράς, ενδέχεται να αποδειχθούν πιο ανταγωνιστικές.
Σύμφωνα με μια σειρά από αναλυτές, προκειμένου να αξιοποιηθεί το πλήρες δυναμικό της περιοχής, ο πρώτος εμπορικός στόχος για το φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της Κύπρου και του Ισραήλ πρέπει να είναι οι τοπικές - περιφερειακές - αγορές. Λύσεις όπως αυτή του συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) θα μπορούσαν να αποδειχθούν ιδιαίτερα επωφελείς διότι επιτρέπουν τη φθηνότερη μεταφορά του φυσικού σε αποστάσεις μέχρι και 2.500 χιλιομέτρων, σε σύγκριση με άλλες επιλογές όπως αυτές των αγωγών αλλά και του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Η λύση αυτή καθίσταται ακόμη πιο σημαντική για την περιοχή μετά την πρόσφατη συγχώνευση μεταξύ της Shell και της BG. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κάθε σχέδιο το οποίο περιλαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία της BG κατά πάσα πιθανότητα θα καθυστερήσει, και ο τερματικός σταθμός εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου της BG στην Αίγυπτο θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Γεγονός το οποίο θα μπορούσε να εμποδίσει την υλοποίηση της λύσης που επιλέχτηκε για την εξαγωγή της μελλοντικής παράγωγης φυσικού αερίου της Κύπρου και του Ισραήλ.
Από γεωπολιτική άποψη, η σταθερότητα στην περιοχή μπορεί να διασφαλιστεί μόνο αν η Κύπρος, η Αίγυπτος, η Ελλάδα και το Ισραήλ βρουν έναν τρόπο να συνεργαστούν, ξεκινώντας μια κοινή στρατηγική όσον αφορά τόσο την ασφάλεια στη θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και την παράγωγη και μεταφορά υδρογονανθράκων. Η βάση για αυτήν την συνεργασία τίθεται ξεκάθαρα μέσα στην στρατηγική της ΕΕ για την Ενεργειακή Ένωση, καθώς και στα τα έργα PCI (έργα κοινού ενδιαφέροντος) τα οποία μπορούν απολαύσουν την πλήρη στήριξη της ΕΕ, επιτρέποντάς τους την ευκολότερη πρόσβαση σε κεφάλαια μέσα από ταχείς διαδικασίες, αλλά και της πλήρη στήριξη τις ΕΕ.
* Ο Αθανάσιος Πίτατζης, Μέλος του Greek Energy Forum. Το Greek Energy Forum είναι σύνδεσμος Ελλήνων και Κυπρίων επαγγελματιών στο χώρο της ενέργειας. Οι απόψεις που εκφράζονται είναι αποκλειστικά προσωπικές και δεν αντανακλούν τις απόψεις του συνόλου του Forum ή τις επιχειρήσεις που απασχολούν τους συγγραφείς.
Δημοσιεύτηκε στο Energypress τον Μάιο του 2015, http://energypress.gr/news/synergasia-kai-asfaleia-stin-anatoliki-mesogeio
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου